Fotografie als kunstvorm

Fotografie is niet meer weg te denken uit ons leven. Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Om ons heen zien we dagelijks fotografie, in kranten, tijdschriften, op billboards.  Vrijwel iedereen heeft een camera toch zijn beschikking, variërend van een spiegelreflexcamera tot een camera op je mobiele telefoon. Er wordt meer gefotografeerd dan ooit.

Veel mensen gebruiken fotografie om te registreren wat je om je heen ziet. Fotografie wordt lang niet door iedereen gezien als volwaardige kunstvorm. Wanneer je de geschiedenis van fotografie in ogenschouw neemt, is dit begrijpelijk. Fotografie was een vervulling van de van oudsher sterke behoefte om de werkelijkheid zo waarheidsgetrouw mogelijk af te beelden. 

De mechanische totstandkoming van het beeld, zorgde ervoor dat de fotograaf door velen eerder beschouwd werd als een ambachtsman dan als een kunstenaar. Fotografie was complex en meer iets voor wetenschappers.

Tussen 1900 en 1914 kwamen er camera's die gemakkelijker te gebruiken waren, waardoor mooiere en scherpere foto’s genomen konden worden. Hierdoor begonnen ook kunstenaars steeds meer gebruik te maken van fotografie en ontstond voor het eerst kunstfotografie. 

Kunstfotografie bewijst dat fotografie veel meer kan zijn dan een registratie van de wereld om ons heen. Foto's kunnen een verhaal vertellen dat het registreren van een gebeurtenis overstijgt. Een goede fotograaf beheerst de technische instellingen van zijn camera en kan deze beheerst en gericht inzetten om precies dat beeld vast te leggen dat in zijn hoofd zit. 

Bij de eerste kunstfotografen ging het dan ook meer om het beeld dan om  hoe het gemaakt was. Er werd gebruik gemaakt van kadering, er werd gelet op de compositie, en op wat er gefotografeerd werd.

Fotografen namen niet langer genoegen met ‘natuurgetrouwe’ opnamen. Met technieken als broom- en gomdruk brachten ze wijzigingen in de foto’s aan. Ze werkten details weg, en maakten partijen grijzer of zwarter, waardoor het resultaat meer ging lijken op een houtskooltekening of aquarel. 

Met de intrede van de digitale spiegelreflexcamera's zijn fotografen steeds beter in staat de tools van hun camera te beheersen en in te zetten voor een opgezette foto. Foto's beginnen dan ook steeds meer op digitale schilderijen te lijken. 

Foto uit de serie 'Wonderwoman', fotograaf: Susanne Middelberg www.susannemiddelberg.nl

Middelen die een fotograaf tot zijn beschikking heeft om van een foto kunst te maken:

 

Licht en standpunt
Licht is het belangrijkste beeldende middel van de fotograaf. Hij kan er van alles mee doen. Het licht in de foto roept een bepaald gevoel op. Het standpunt is de plek van waar de fotograaf de foto maakt en heeft te maken met hoe de fotograaf zijn camera vastheeft. Ligt hij op de grond, of maakt hij de foto vanuit de lucht? Verschillende standpunten geven andere effecten aan een foto.

Beelduitsnede en compositie
Hoe staat het onderwerp op de foto? Helemaal of een stukje? Door een ander standpunt en beelduitsnede te kiezen, kan de fotograaf een aparte foto nemen. Verder moet een fotograaf kijken naar de lijnen, vormen en kleuren in een foto. Vormen ze één geheel, dan heb je een goede compositie (een mooi, samenhangend beeld). 

Zwart-wit of kleur en creativiteit
Is de foto in zwart-wit of in kleur? Op een zwartwitfoto zien dingen er anders uit dan in kleur. Daar kan de fotograaf gebruik van maken. Geeft een foto een idee of emotie op een creatieve manier weer? Is de wereld op een aparte, verrassende of persoonlijke manier gefotografeerd? Dàn kun je zeggen dat een foto kunst is.

Niet alle fotografie is bedoeld als kunst. Er is ook redactionele fotografie, productfotografie, reportagefotografie, die een ander doel nastreeft. 

Dit artikel is verzorgd door De Fotokunst Galerie